Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş
Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş
Anne sütü, bebeklerin gereksinim duyduğu tüm besin ögelerini ilk 6 ay boyunca başka bir gıdaya ihtiyaç olmaksızın sağlayabilen en iyi besindir. İçerisindeki koruyucu maddeler ile bebeği enfeksiyonlardan korur ve hastalıklara karşı direncini arttırır. Uzmanlar, ilk 6 ay boyunca anne sütü ile beslenen bir bebeğin 6. aydan sonra ek gıdaya geçmesinin ve iki yaşına kadar anne sütüne devam edilmesinin önemini belirtmektedir. Anne sütü ilk 6 ay boyunca bebeğin %100 ihtiyacını karşılamakta, 6 – 9 ay arasında %70’ini ve 9 – 12 aydan sonra ise %30’unu karşılamaktadır. Bu doğrultuda ek gıdalar anne sütünün tamamlayıcısı olmalı ancak yerini almamalıdır. Ek gıdalara başladıktan sonra da bebeğin isteğine göre emzirme düzenine devam edilmesinin önemi belirtilmektedir.
Bebekler ilk 6 ayın sonunda ek gıdaya hazır hâle gelmektedirler. Bu dönem bir bebeğin yiyecekleri dil ile itme refleksini yapmaması, ellerini ve oyuncaklarını ağzına sokması, baş kontrolünün iyi olması, beslenme sandalyesinde destek ile dik bir şekilde oturabilmesi, başkalarının yedikleri ile ilgilenmesi ve yaklaşık olarak doğum kilosunun iki katına erişmiş olma durumu ile anlaşılabilmektedir. Doktorun kontrolü ve yönlendirmesi ile ek gıdaya başlama zamanı belirlenebilir.
Doktorlar, ek gıdaların enerji besin ögesi açısından zengin, temiz ve evde bulunan ve rahatça hazırlanabilecek gıdalar olmasını, dondurulmuş ya da konserve gıdalardan uzak durulması gerektiğini önerilmektedir. Bununla birlikte ek gıdaya geçerken acele edilmemesi önemlidir. Uzmanlar, bu dönemde bebeğin sindirim sistemi henüz gelişmediği için besinlerin oluşturabileceği alerji riskine dikkat edilerek ilerlenmesi gerektiğini belirtmektedirler. Bebeğin bir besine alerjik reaksiyon gösterip göstermediğini anlamak için her yeni yiyecek arasında üç gün beklenmesi gerektiği belirtilmektedir. Bununla birlikte şeker ve tuz içermeyen tek bileşenli yiyecekler hazırlanmalı ve günde tek öğün olacak şeklinde başlanmalıdır. Uzmanlar, ek gıdanın ilk besinlerinin brokoli, havuç, patates, elma, armut, muz ve kabak gibi mevsimine göre belirlenecek sebze ve meyvelerin hafif pişirilerek püre hâlinde verilmesi ya da yoğurt tercih edilmesi ile oluşturulabileceğini ve süreç ilerledikçe sebze çorbası, yoğurtlu meyve/sebze karışımlarına geçilebileceğini belirtmektedir.
Bebeklerin bağışıklık sistemleri bu dönemde henüz gelişmediği için her gıdanın hijyenik bir ortamda hazırlanması ve saklanması olası enfeksiyon riskleri oluşmaması açısından oldukça önemlidir. Evde hazırlayacağınız ek gıda besinlerini, yolculuklar esnasındaki çeşitli hava şartlarına ve bozulma riskine karşın sterilize kaplarda saklayabilir ve bakım çantanıza uygun olarak belirleyeceğiniz bir termal çantaya yerleştirerek besinlerin tazeliğini koruyabilirsiniz.
Bebekler genellikle ilk defa deneyecekleri gıdaları, doku ve lezzetleri alışkanlıklarının dışında olduğu için reddederler. Hiçbir yiyecek bebeğin yemesi için zorlanmamalı ve daha sonra tekrardan deneyerek, alıştırma süreci ile devam edilmelidir. Aynı zamanda bebeğin ek gıda ile tanışırken aç olması, yorgun ya da huzursuz olmaması da besine yaklaşımı açısından önemli etmenlerdendir. Bu dönemde bebeğin diş etleri de oldukça hassastır. Diş etlerine zarar vermemek adına yumuşak uçlu bir silikon kaşık kullanılması önerilmektedir.
Uzmanlar, ek gıdaya geçiş döneminde bebeklerin zihinsel ve fiziksel gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmeleri açısından tüm besin ögelerini yeterli ve dengeli bir şekilde almalarının önemini vurgulamaktadırlar. Ek gıdaya geçiş dönemi ve sonrasında, doktor kontrolünde olacak şekilde bebeğin ihtiyacına uygun belirlenecek protein, vitamin ve mineral açısından doğru besin grupları düzenli bir şekilde alınmalıdır. Başlangıçta günde tek öğün gıda verilmesi, 7. aydan itibaren günde iki öğün ve 8. aydan itibaren ise günde 3 öğün olması önerilmektedir.
Bu dönemde bebeğin alerji riski olan bal, inek sütü, yumurta beyazı, deniz ürünleri, patlıcan, domates, kivi, çilek, kiraz ve portakal gibi besinler önerilmemektedir. Uzmanlar, demir içeriği yüksek olan besinler tercih edilmesi gerektiğini ve öğün miktarlarının az porsiyonlar şeklinde olması gerektiğini belirtmektedir. Aynı zamanda bebeklere verilmemesi gereken diğer gıdalar ise; tatlandırıcı içeren yiyecekler, paketlenmiş gıdalar, kakao, kafein içeren gıdalar, şarküteri ürünleri, turşu ve kuru yemiş ürünleridir.
Referanslar
Uzm. Dr. Yelda Mumcu | Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş
Uzm. Dr. Mehmet Turfanda | Bebeklerde Ek Besinlere Geçiş
Medical Park Hastanesi | Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş
